SAGE'NİN İLKLERİ
Türkiye’nin ilk milli seyir füzesi, ilk hava-hava füze sistemi, ilk ısıl pili… TÜBİTAK Savunma Sanayii Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü, bugüne kadar birçok ilke imza attı ve atmaya da devam edecek.
“MİLLİ SAVUNMA İÇİN MİLLİ AR-GE”
TÜBİTAK SAGE, 1972 yılında Güdümlü Araçlar Teknolojisi ve Ölçüm Merkezi adıyla kuruldu. 1983’te Balistik Araştırma Enstitüsü, 1988’de ise Savunma Sanayii Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü adını aldı.
Kurulduğu günden bu yana, ağırlıklı olarak güdümlü/güdümsüz mühimmat ve füze sistemleri üzerine çalışıyor. Savunma sanayiine ürün, bilgi, altyapı ve nitelikli insan gücü kazandırıyor.
Geliştirdiği kritik mühimmat sistemleri ile ilklere imza atan enstitü, Türkiye’nin geleceğe güvenle bakması için çalışmalarını hız kesmeden sürdürüyor.
“TÜBİTAK SAGE, SAVUNMA SANAYİİMİZİN AR-GE OFİSİ”
TÜBİTAK SAGE’nin çalışmalarını ve gelecek projelerini Enstitü Müdürü Gürcan Okumuş’a sorduk. Okumuş, yurt dışına bağımlı olduğumuz ithal ürün, mühimmat sistemlerini Ar-Ge yoluyla ülkemize kazandırma çabası içinde olduklarını söylüyor.
“TÜBİTAK SAGE, savunma sanayiimizin Ar-Ge ofisidir, bu şekilde tanımlayabiliriz. Bu Ar-Ge ofisinin temel görevi de Türkiye’de olmayan, yurt dışından almak zorunda olduğumuz sistemleri geliştirmek odağında çalışmalarını yapmaktır. Bizim geliştirdiğimiz sistemler, savunma sanayiimizin farklı kuruluşları tarafından seri olarak üretilmektedir.
TÜBİTAK SAGE tarafından geliştirilen ürünler, savunma sanayiimize yaklaşık 9 milyar TL’lik bir ciro oluşturmaktadır. Bu anlamda hem ürünler yerli olarak üretilmekte hem de çok büyük bir ithalat kaleminin de önüne geçilmektedir.”
Türkiye’de savunma sanayiinin ilk adımlarının 1970’lerde başladığı bilgisini veren Okumuş, yüzde 20-25’lerde olan yerlilik oranının, son yıllarda yüzde 80’lere dayandığını anlatıyor.
Gürcan Okumuş, “Savunma sanayiinde tam bağımsızlık neden bu kadar önemli?” sorusuna ise şöyle cevap veriyor:
“Ülkemizin bağımsızlığını sağlamamız açısından öncelikle savunma sanayiinde bağımsızlık. Biz bu noktada elimizden gelen çalışmaları yürütüyoruz.”
TÜBİTAK SAGE, “Milli savunma için milli Ar-Ge” anlayışıyla birçok ilke imza atmaya devam edecek.
TOROS
TOROS Projesi kapsamında, 65 kilometre menzile sahip TOROS 230 ve 110 kilometre menzile sahip TOROS 260 güdümsüz mühimmatı geliştirildi.
- TOROS, konvansiyonel harp başlığına ve katı yakıtlı roket motoruna sahip.
- Sadece yakın muharebe için değil, derin harekât için de ihtiyaç duyulan atış desteğini sağlıyor.
- Namlulu topçu ile taktik balistik füze sistemleri arasında yer alan boşluğu dolduruyor.
- Düşmanın araziye yayılmış muharip gücü, toplanma bölgeleri, topçu ve roket birlikleri, ulaştırma merkezleri, lojistik testleri, komuta kontrol merkezleri, hava savunma sistemleri, füze bataryaları, hava alanları, endüstri tesisleri gibi kritik hedefleri imha ediyor.
Hassas Güdüm Kitleri (HGK)
Tamamı TÜBİTAK SAGE tarafından geliştirilen HGSS hassas güdüm kiti ailesinin tüm ürünleri Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterine girdi.
- MK-82, MK-83 ve MK-84 Genel Maksat Bombalarını akıllı birer mühimmata çevirerek her türlü hava koşulunda düşük CEP değeri ile büyük başarılara imza atan HGSS ailesi, TSK harekâtlarının vazgeçilmez sistemlerinden biri.
- HGK-82, MK-82 genel maksat bombalarını KKS/ANS güdüm sistemi ile havadan karaya akıllı ve hassas vuruş kabiliyetine sahip mühimmata çeviren, BRU 57 adaptörü ile çoklu atılabilen güdüm kiti.
- HGK-83, MK-83 genel maksat ve SARB-83 ardışık delicili bombalarını, KKS/ ANS güdüm sistemi ile havadan karaya akıllı ve hassas vuruş kabiliyetine sahip mühimmata çeviren, BRU 57 adaptörü ile çoklu atılabilen güdüm kiti
- HGK-84, MK-84 genel maksat bombalarını ve Nüfuz Edici Bombaları (NEB), ANS/KKS güdüm sistemi ile havadan karaya akıllı ve hassas vuruş kabiliyetine sahip mühimmata çeviren güdüm kiti.
- LHGK-84, MK-84 genel maksat bombalarını ve nüfuz edici bombaları KKS/ANS ve lazer güdüm sistemi ile havadan karaya atılan akıllı bir silaha çeviren, hem sabit hem de hareketli hedeflere karşı kullanılabilen güdüm kiti.
Kanatlı Güdüm Kitleri (KGK)
KGK, mevcut güdümsüz 1000 lb’lik MK-83 ve 500 lb’lik MK-82 genel maksat bombalarını havadan karaya uzun menzilli akıllı mühimmatlara çeviren kanatlı bir güdüm kiti.
- Mevcut bombalara, her tür hava koşulunda, 100 kilometrenin üzerinde bir mesafeden atıldığında hassas vuruş yeteneği kazandırılıyor. Bu da uçakların tehlikeli bölgelere yaklaşmadan, güvenli bir şekilde görevlerini tamamlamasını sağlıyor.
-
KGK’nın hedefleri: Sabit hava savunma sistemleri, sabit konuşlanmış radarlar, açıkta park etmiş uçaklar, enerji tesisleri ve nakil hatları, endüstriyel tesisler, harekât binaları, hangarlar, demirlemiş gemiler, köprüler vb. hedefler.
2014 yılında TÜBİTAK SAGE tarafından tamamlanan KGK mühimmatı, ileri menzil ve vuruş başarısı açısından türünün dünyadaki en başarılı örneği.
KGK, görev planlama aracılığı ile yerde veya uçak aracılığı ile havada tanımlanan yol noktalarını takip edebilme yeteneğine sahip.
TENDÜREK
Türkiye’nin İlk Milli Termobarik Patlayıcılı Bombası
TENDÜREK Projesi kapsamında, PBP-003 Termobarik Patlayıcısı ile MK-82 Genel Maksat Bombasının PBP-003 imlalı termobarik türü (MK-82-T) geliştirildi.
PBP 003, bileşiminde ağırlıkça yüzde 20’nin üzerinde metal tozu bulunduran plastik-bağlı termobarik bir patlayıcı.
Patlama ile açığa çıkan basınç darbesi, mağara, sığınak, tünel ve karargah gibi kapalı alanlarda daha yüksek darbe ve basınç etkisi oluşturuyor.
Metal tozlarının yanması sonucu açığa çıkan ısı, patlama sonucunda açığa çıkan alevin hacmini, sıcaklığını ve sönümlenme süresini artırarak, patlayıcının hedef üzerindeki ısı etkisi ile tahrip gücünü yükseltiyor.
NEB & SARB-83 & SERT-82
Türkiye’nin İlk Milli Sığınak Delici Bombası & Türkiye’nin İlk Milli Ardışık Delicili Bombası
NEB-84, Türkiye’de geliştirilen ilk ardışık delici harp başlığı teknolojisine sahip beton delici bomba.
- Ardışık delici harp başlığı teknolojisi sayesinde daha yüksek delme etkinliği ve daha düşük açılarda başarı artırıldı.
- SARB-83’ün geliştirme çalışmaları tamamlandı ve platform entegrasyon faaliyetleri devam ediyor.
SARB-83’ün geliştirme çalışmaları tamamlandı ve platform entegrasyon faaliyetleri devam ediyor.
Delici mühimmat ailesinin tekil delici tek üyesi olan SERT-82’nin geliştirme çalışmaları da bu faaliyetlerle eş zamanlı olarak devam ediyor.
SOM
Türkiye’nin İlk Milli Seyir Füzesi
SOM füzesi; hava savunma sistemlerinin etkili menziline girmeden hedeflerin büyük bir doğrulukla vurulmasını sağlayan, sabit/durağan satıh ve hareketli su üstü hedeflere karşı etkin bir şekilde taarruz kabiliyeti bulunan, orta menzilli, havadan satha atılan seyir füzesi.
SOM-A ve SOM-B1 füzeleri, 2011 yılından beri TSK envanterinde.
Ardışık delici harp başlıklı SOM-B2’nin doğrulama çalışmaları, su üstü hedeflere karşı kullanım ve veri bağı yetenekleri eklenmiş SOM-C1/C2 ve yeni nesil savaş uçakları ile uyumlu olarak geliştirilen SOM-J varyantlarının geliştirme çalışmaları devam ediyor.
GÖKTUĞ
Türkiye’nin İlk Milli Hava-Hava Füze Sistemi
Gökdoğan & Bozdoğan
GÖKTUĞ Projesi kapsamında, kısa menzilli yüksek manevra kabiliyetine sahip kızılötesi görüntüleyicili arayıcı başlıklı Görüş İçi Füze-Bozdoğan ve aktif radar arayıcı başlıklı Görüş Ötesi Füze-Gökdoğan olmak üzere iki yeni füze geliştiriliyor.
TÜBİTAK SAGE’nin geliştirdiği hava-hava füzeleri, Türkiye’nin ilk milli havadan havaya füze sistemi olmasının yanı sıra, ilk Aktif Radar Arayıcı Başlıklı Füzeleri olma özelliğini de taşıyor.
Görüş İçi ve Görüş Ötesi Hava-Hava Füzeleri ile Türk Hava Kuvvetlerinin hava hâkimiyeti artırılacak.
ISIL PİL
Türkiye’nin İlk Milli Isıl Pili
TÜBİTAK SAGE, Türkiye’nin tek ısıl pil tedarikçisi. Enstitü, milli projelerde yurt dışı bağımlılığının azaltılması amacıyla 2002 yılında ısıl pil teknolojisini geliştirme çalışmalarına başladı. Isıl pil teknolojisi tamamen yurt içi kaynaklar kullanılarak geliştirildi.
TÜBİTAK SAGE, şu ana kadar farklı teknik özelliklere sahip çok sayıda ısıl pilin tasarımı ve üretimini yaptı. Ürünler, uluslararası askeri standartlara uygun olarak kalifiye edildi.
Isıl pil; güdüm kitleri, tapalar, füzeler, akustik aldatıcı/yanıltıcılar, güdümlü topçu mühimmatları ve uçak koltuk fırlatma sistemlerinde temel güç kaynağı olarak yaygın bir şekilde kullanılıyor.
Geniş çalışma sıcaklık aralığı, uzun raf ömrü, raf ömrü boyunca bakım gerektirmeme, hızlı tetiklenme, kendi kendine tükenmeme, yüksek güvenilirlik, zorlu çevresel koşullara dayanıklılık ve yüksek enerji yoğunluğu gibi gereksinimlerin aynı anda karşılanmasının zorunlu olduğu askeri uygulamalarda ısıl pillerin alternatifi bulunmuyor.
ATLAS AÖB
Türkiye’nin İlk Milli Ataletsel Ölçüm Birimi
TÜBİTAK SAGE, ihtiyaçları doğrultusunda, Ataletsel Ölçüm Birimlerini (AÖB) kendi geliştirebiliyor.
Ölçerin elektronik donanım, yazılım, mekanik, algoritma ve kalibrasyon tasarımları SAGE tarafından geliştirildi.
Mühimmat sistemlerinde yurt dışına bağımlı olduğumuz en kritik bileşenlerinden olan ataletsel ölçüm birimi, TÜBİTAK SAGE’nin geliştirdiği ATLAS AÖB ailesi ile ülkemize kazandırıldı, yurt dışından temin edilen bir sistem daha yerlileştirildi.
ATLAS AÖB, denge platformları, görev kritik uygulamalar, füze güdüm teknolojileri, insansız hava araçları (İHA) gibi çeşitli silah, askeri, hava, uzay, deniz, kara vb. uygulamalarında başarılı bir şekilde kullanılabiliyor. Ayrıca ticari uygulamalarda kullanılması için de uygun.
KÂŞİF
Türkiye’nin İlk Milli Küresel Konumlama Sistemi Alıcısı
KÂŞİF, TÜBİTAK SAGE tarafından geliştirilen askeri özelliklere sahip küresel konumlama sistemi alıcısı.
KÂŞİF’in RF, elektronik donanım, yazılım ve algoritma tasarımları TÜBİTAK SAGE tarafından gerçekleştirildi.
Alıcının donanımı; GPS L1/L2, GLONASS L1 ve GALILEO E1 sinyallerinin kullanımını destekliyor. Mevcut FPGA ve yazılım ile GPS L1 sinyalleri takip edilerek çözüm üretiliyor.
Farklı uydu sistemleri ile çalışan versiyonlarının da üretilmesi planlanıyor.
KONUM01
Türkiye’nin Askeri Standartlara Uygun İlk Milli Küresel Konumlama Sistemi Anteni
KONUM01 askeri özelliklere sahip, Küresel Konumlama Sistemi (KKS) L1/L2 bantlarında çalışan aktif anten.
Askeri platformlara kolayca bütünlenebilen bir yapıya sahip, yüksek şok ve titreşim gibi zorlu çevresel koşullar altında çalışabiliyor.
Hâlihazırda geliştirilen anten geometrisi mevcut platformlara doğrudan bütünlenebilme gereksinimi göz önüne alınarak belirlendi.
Farklı mühimmat veya platform gereksinimlerine göre uygun geometrilerde anten tasarımı ve üretimi yapılabiliyor.
CRPA KONUM15
Türkiye’nin Askeri Standartlara Uygun İlk Milli Karıştırmaya Karşı Dayanıklı Küresel Konumlama Sistemi Antenirkiye’nin Askeri Standartlara Uygun İlk Milli Küresel Konumlama Sistemi Anteni
Karıştırmaya Dayanıklı Anten Sistemi, TÜBİTAK SAGE ve TUALCOM firması işbirliği ile geliştirilen elektronik karıştırma tehdidine karşı dayanıklı bir anten sistemi.
Tüm platformlarda kullanılabilen CRPA KONUM-15 herhangi bir GPS alıcı ile ek bir donanım gerektirmeden çalışabilme özelliğine sahip.
HABRAS
Türkiye’nin İlk Raylı Sistem Dinamik Test Altyapısı
Harp Başlığı Raylı Sistem Dinamik Test Altyapısı (HABRAS), savunma, havacılık ve uzay alanlarında yürütülen çalışmalara test desteği vermek amacıyla kuruldu.
HABRAS, 2 bin metrelik uzunluğu ile Avrupa’nın çift ray yapısına sahip en uzun raylı test hattı olma özelliğine sahip.
HABRAS bir saha test altyapısı olup gerçek kullanım koşullarına ya da taktik koşullara yakın bir şekilde, ses-altı ve ses-üstü hızlarda dinamik olarak sistemlerin ya da alt sistemlerin kontrollü bir şekilde test edilmesine olanak sağlıyor. HABRAS’ta çok farklı ve çeşitli sistemlerin/alt sistemlerin testleri yapılabiliyor.
HAZIRLAYANLAR:
Haber: Gülçin Sakarya
Kamera: Bertuğ Ulukan
Kurgu: Naz İrem Üstündağ
Web geliştirme: Mehmet Çağrı Yakar
